علامه شوشتری در قاموس الرجال روش نسبتاً نو و متفاوت برای رفع ابهام های رجالی بکار گرفته است. وی درکشف و تصحیح تحریفات و تصحیفات، توحید مختلفات و تمییز مشترکات از روش مقابله و مقایسه نسخه ها وکتاب های متعدد رجالی و غیر رجالی، بهره برده است. وی همچنین پیوندی متقابل بین این سه مبحث برقرار کرده، به گونه ای که گاه توحید عناوین مختلف را عاملی جهت کشف تحریف قرار می دهد، گاه پس از اصلاح تحریفات و تصحیفا...

ترجمه بخشی از کتاب "المزهر فی علوم اللغه و انواعها" تالیف سیوطی موضوع رساله حاضر است . این بخش شناسایی تصحیف و تحریف در زبان عربی نام دارد. اصل تصحیف این است که انسان لفظی را از خواندن آن در نامه ای بگیرد بدون آنکه آنرا از مردان فن شنیده باشد، آنرا از درست به نادرست تغییر بدهد. متاخرین از انواع تصحیف ، تصحیف در معنی را نام برده اند. در ادامه این رساله پاره ای از تصحیف هایی که بر کتاب "العین" و ...

استفاده از القاب، کنیه­ها یا اوصاف غیر مشهور امامان معصوم از شیوه­های رایجی بوده که راویان شیعه بیشتر به دلیل شرایط تقیه از آن بهره برده­اند. از این رو، برخی از رجالیان، درایه نویسان و یا شارحان روایات، بخشی از اهتمام خود را صرف تعیین معصوم مورد نظر در این­گونه موارد نموده­اند. در این بین، بروز عواملی همچون تصحیف و تحریف اسناد یا متون روایی، عدم دقت کافی در طبقه راویان سند و قراین موجود در متن،...

نوآیینی و غرابت بسیاری از مضامین و تعابیر دیوان خاقانی سبب شده است تا ناسخان، ابیات را از اصل خود دور سازند و ضبط های نادرستی را وارد متن کنند. دسته ای از این ضبط ها تصحیف ها و تحریف ها در دیوان خاقانی مانند بسیاری از دیوان ها دیده می شود. تصحیف عبارت از تغییر دادن یک واژه با افزودن یا کاستن نقطه ها یا علائمی از آن است. رسم الخط پیشینیان و حروف متشابه الشکل در خط پارسی، این تصحیفات را هرچه بیشت...

تصحیف به معنای دگرگونی و جابه جائی در نقطه ها و حروف یک کلمه با حفظ ساختار کلی ان، یکی از آفات منابع مکتوب است که در منابع تاریخ اسلام هم به چشم می خورد. منابع صحابه نگاری و کتابهای تراجم در بردارندۀ نمونه های زیادی از تصحیف در نام صحابۀ پیامبر اعظم (ص) است که بی توجهی به آن گاه پژوهشگران را در مسیر فهم گزاره های تاریخی مربوط به سیرۀ نبوی با دشواریهایی روبرو می سازد. این نوشتار با واکاوی منابع ...

نوآیینی و غرابت بسیاری از مضامین و تعابیر دیوان خاقانی سبب شده است تا ناسخان، ابیات را از اصل خود دور سازند و ضبط‌های نادرستی را وارد متن کنند. دسته‌ای از این ضبط‌ها تصحیف‌ها و تحریف‌هایی است که در دیوان خاقانی دیده می‌شود. تصحیف عبارت از تغییر دادن یک واژه با افزودن یا کاستن نقطه‌ها یا علائمی از آن است. رسم‌الخط پیشینیان و حروف متشابه‌الشکل در خط پارسی، این تصحیفات را هرچه بیشتر تشدید می‌کرد. ...